Powiat opolski: Niezwykłe znalezisko archeologiczne. To starożytne figurki bogów egipskich oraz rzymskich

W maju 2022 r. na terenie Kluczkowic, gm. Opole Lubelskie, Krzysztof Kozłowski prowadzący poszukiwania zabytków za pozwoleniem Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zgłosił odnalezienie dwóch figurek wykonanych z brązu. Określił jako „ faraona” i „boginię”. Przedmioty trafiły do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie w celu ich weryfikacji. Pracownicy Wydziału Inspekcji Archeologicznej dokonali oględzin wskazanego miejsca znaleziska.

 

- Okazało się, że figurki przedstawiały postać Ozyrysa, w mitologii egipskiej boga śmierci i odrodzonego życia, wielkiego sędziego zmarłych, oraz popiersie Bachusa – rzymskiego boga wina i winnej latorośli, płodności, dzikiej natury i zabawy. Tak niespotykane na naszym terenie znalezisko wzbudziło wątpliwości co do autentyczności zabytków. W pierwszych, formułowanych „na gorąco” przypuszczeniach, łączono je z XIX – wiecznym wyposażeniem wnętrza pałacu Kleniewskich - ziemiańskiej rodziny z Lubelszczyzny, która swą siedzibę miała w Kluczkowicach. Dzięki współpracy z Muzeum Narodowym w Lublinie oraz naukowcami z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego udało się potwierdzić, że mamy do czynienia z oryginalnymi przedmiotami pochodzącymi ze starożytnego Egiptu i starożytnego Rzymu - informuje LWKZ.

 

Ustalono również chronologię zbytków. W przypadku posążka Ozyrysa - na I tysiąclecie p.n.e., a popiersia Bachusa - na I wiek n.e. Dodatkowo dr Łukasz Miechowicz SOZ Powiatu Opolskiego przeprowadził kwerendę źródłową, która wykazała, że zabytki są fragmentem kolekcji starożytniczej rodziny Kleniewskich, przechowywanej do II Wojny Światowej w pałacu w Kluczkowicach. Wedlug dra Miechowicza figurka Ozyrysa została zapewne zakupiona do zbiorów przez Marię Kleniewską podczas jej pobytu w Egipcie w 1904 r. W tym czasie była w Kairze, o czym pisze w swoich pamiętnikach.

 

 

- Brązowe popiersie rzymskiego boga Bachusa zostało odkryte ok. 1906 r. przez ks. Antoniego Chotyńskiego, kapelana rodziny Kleniewskich w ówczesnym Dratowie (obecnie Zagłoba/Wrzelów). Znaleziono je w bogato wyposażonym grobie zmarłego z kultury przeworskiej - przekazał LWKZ. - Według relacji A. Chotyńskiego odkryte wówczas zabytki (wraz z popiersiem Bachusa), miały trafić do kolekcji starożytności w pałacu w Kluczkowicach. Popiersie Bachusa najprawdopodobniej stanowiło fragment rzymskiego trójnoga - analogiczny kompletny zabytek odkryty w XVIII w. w pobliżu Wezuwiusza we Włoszech znajduje się m.in. w zbiorach British Muzeum w Londynie. Na terenie Polski niemal identyczne przedstawienie Bachusa zostało znalezione w jednym z trzech tzw. „grobów książęcych” na terenie Wrocławia – Zakrzowa, datowanych na III/IV w. Popiersie stanowiło zwieńczenie jednej z czterech nóg brązowej podstawy z zawieszoną misą, najprawdopodobniej służącej do celów kultowych.

 

Dr Miechowicz podjął się również weryfikacji archeologicznej miejsca, gdzie obecnie znaleziono figurki, oraz przypuszczalnej lokalizacji grobu odkrytego przez ks. Chotyńskiego. W trakcie poszukiwań odnaleziono kolejną egipską figurkę z brązu przedstawiającą Ozyrysa. Odkrył ją Andrzej Kołodziej.

 

- Ponadto od mieszkańca wsi, pozyskano wykopany ok. 100 metrów dalej fragment paradnej, bogato zdobionej broni białej (szpady, kordelasa?) z XVII-pocz. XIX w. Broń została znaleziona podczas prac ziemnych i najprawdopodobniej również stanowi element zaginionej kolekcji rodziny Kleniewskich. Niestety nie powiodła się weryfikacja domniemanego pierwotnego miejsca odkrycia Bachusa we Wrzelowie, gdyż teren ten został znacząco przekształcony - dodaje LWKZ. - Przypuszczalnie depozyt w skład którego wchodziły odkryte w Kluczkowicach zabytki mógł zostać ukryty w roku 1942 przez opuszczających swą siedzibę rodową właścicieli lub tuż po wojnie, gdy wyposażenie pałacu Kleniewskich zostało rozproszone i rozgrabione.

 

Prace poszukiwawcze obecnie zostały zakończone. Odkrycia po przeprowadzeniu analiz naukowych zostaną przekazane do Muzeum Narodowego w Lublinie.