Karczmiska: "Chodzenie po szczodrokach" na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego!

To niezwykle ważne wydarzenie dla lokalnej społeczności, która od ponad 100 lat 5 stycznia – w wigilię Święta Trzech Króli – kultywuje ten obrzęd w Karczmiskach Pierwszych i Drugich. W tym dniu dzieci, młodzież i dorośli tworzą barwne grupy kolędnicze, odwiedzają domy sąsiadów, śpiewają tradycyjne kolędy i przyśpiewki – często w lokalnej gwarze – i dzielą się radością Bożego Narodzenia.

Charakterystycznym elementem tej tradycji są tzw. „scodrocarze”, którzy witają gospodarzy okrzykiem: „Kożcie śpiwoć! Kożcie!”. Jeśli odpowiedź brzmi „Śpiwojta!”, kolędnicy zostają zaproszeni do środka, składają życzenia i są obdarowywani słodyczami, owocami, datkami, a przede wszystkim – szczodrokami, czyli wypiekanymi specjalnie na tę okazję rogalikami.

Gościnność ma tu szczególne znaczenie – to nie tylko gest otwartości, ale wyraz wdzięczności za radość, jaką przynoszą kolędnicy. W przypadku odmowy scodrocarze nie kryją żalu – śpiewają wówczas żartobliwe przyśpiewki piętnujące skąpstwo:

„Nie piekła, nie piekła,
Pojechała na łopacie do piekła,
Nie młóciuł, nie młóciuł,
By mu wicher stodoline przewrócił”.


To wyjątkowe wyróżnienie nie byłoby możliwe bez zaangażowania lokalnych pasjonatów. Szczególne podziękowania należą się pani Ewie Nowaczek, przedstawicielce depozytariuszy tradycji oraz panu Sławkowi Goliszkowi, który opracował i złożył wniosek o wpis.


Serdecznie gratulujemy wszystkim zaangażowanym i życzymy dalszych sukcesów w pielęgnowaniu tej niezwykłej tradycji!